HPV là loại virus phổ biến lây truyền qua đường tình dục, làm gia tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung ở nữ giới. Điều đáng lo ngại là phần lớn trường hợp nhiễm HPV diễn ra âm thầm, khó phát hiện sớm. Đặc biệt những dấu hiệu nhiễm HPV ở nữ giới mà chị em thường nhầm lẫn với các bệnh lý phụ khoa khác như mụn cóc sinh dục, đau rát khi quan hệ, chảy máu âm đạo bất thường,… Để biết thêm chi tiết về triệu chứng nhiễm HPV và biện pháp phòng ngừa tốt nhất, bạn hãy theo dõi nội dung bài viết dưới đây nhé.
Nguyên nhân nhiễm HPV ở nữ giới
HPV (Human Papillomavirus) là một trong những loại virus phổ biến nhất trên thế giới, với hơn 200 chủng khác nhau. Trong đó, có khoảng 40 chủng HPV gây nhiễm trực tiếp ở cơ quan sinh dục, hậu môn và vùng miệng - họng.
Virus HPV thường tồn tại trong các tế bào biểu mô vảy. Đây là loại tế bào phổ biến nằm trên bề mặt da và niêm mạc. Chính vì vậy, con đường lây nhiễm chủ yếu của HPV là thông qua tiếp xúc da kề da, đặc biệt trong hoạt động tình dục. Virus có thể xâm nhập vào cơ thể qua nhiều vị trí niêm mạc khác nhau như âm đạo, hậu môn hay khoang miệng.
Những con đường lây lan HPV thường gặp ở phụ nữ gồm:
1. Quan hệ tình dục
Quan hệ tình dục bao gồm đường âm đạo, hậu môn và đường miệng. Ngay cả khi không có biểu hiện bệnh lý rõ ràng, virus vẫn có khả năng lây truyền. Thống kê cho thấy, nguy cơ lây nhiễm HPV qua quan hệ tình dục có thể lên tới khoảng 40%.
2. Tiếp xúc gián tiếp
Ngoài lây truyền qua quan hệ, HPV cũng có thể xâm nhập thông qua việc dùng chung các đồ cá nhân có chứa virus như quần áo, khăn tắm, vật dụng vệ sinh hoặc dụng cụ khám phụ khoa.
3. Từ mẹ sang con
Trong quá trình sinh nở, sản phụ nhiễm HPV có khả năng truyền virus cho em bé, tuy tỷ lệ này khá thấp. Một số ít trường hợp trẻ có thể phát triển mụn cóc ở thanh quản hoặc khí quản, gọi là bệnh u nhú đường hô hấp. Đây là tình trạng nguy hiểm vì các khối u nhú có thể gây tắc nghẽn đường thở, và trẻ thường phải can thiệp bằng phẫu thuật laser định kỳ để duy trì hô hấp bình thường.
Một số con đường lây nhiễm HPV phổ biến
Dấu hiệu nhiễm HPV ở phụ nữ
Khi cơ thể tiếp xúc với virus HPV, hệ miễn dịch sẽ nhanh chóng sản sinh kháng thể nhằm ngăn chặn sự xâm nhập và tấn công của virus. Tuy nhiên, ở mỗi người, biểu hiện nhiễm HPV lại có sự khác biệt tùy theo cơ địa, tình trạng sức khỏe và mức độ phát triển của virus. Đặc biệt, ở phụ nữ, các dấu hiệu thường gặp có thể nhận biết qua những biểu hiện sau:
1. Ngứa cơ quan sinh dục
Đây là triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm HPV. Bạn có thể cảm thấy ngứa ngáy khó chịu ở vùng kín, nhất là âm đạo, do sự xuất hiện của các mụn cóc sinh dục gây kích ứng da và niêm mạc.
2. Mụn cóc sinh dục
Dấu hiệu đặc trưng của nhiễm HPV, đặc biệt là do virus tuýp 6 và 11. Các mụn cóc thường có kích thước nhỏ, mềm, mọc thành cụm với hình dạng giống súp lơ. Chúng có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau như âm đạo, môi lớn, môi bé, quanh hậu môn hoặc trên cơ quan sinh dục.
Mụn cóc sinh dục (sùi mào gà) có thể xuất hiện ở miệng, cơ quan sinh dục
3. Tiết dịch âm đạo bất thường
Một số trường hợp nhiễm HPV khiến dịch âm đạo tiết ra nhiều hơn, có màu sắc bất thường và mùi hôi khó chịu. Đây là biểu hiện cảnh báo sớm các vấn đề viêm nhiễm do virus gây ra.
4. Chảy máu âm đạo
Khi bị nhiễm HPV, bạn có thể gặp tình trạng ra máu ngoài chu kỳ kinh nguyệt hoặc chảy máu sau quan hệ tình dục. Triệu chứng này không chỉ gợi ý đến sự hiện diện của virus HPV mà còn có thể liên quan đến các bệnh lý ở cổ tử cung.
5. Đau khi quan hệ tình dục
Những tổn thương do HPV gây ra, đặc biệt là mụn cóc sinh dục, thường khiến chị em bị đau rát, khó chịu, thậm chí chảy máu khi quan hệ.
6. Dấu hiệu nhiễm HPV ở miệng
HPV có thể xâm nhập qua đường miệng khi quan hệ tình dục bằng đường miệng hoặc tiếp xúc trực tiếp. Một số triệu chứng nhiễm HPV ở nữ có thể nhận thấy bao gồm:
- Mụn cóc hoặc u nhú trong miệng: xuất hiện ở lưỡi, lợi, vòm họng, amidan hoặc mặt trong má, thường có màu trắng, hồng hoặc hơi đỏ.
- Đau rát, khó chịu ở vùng miệng hoặc họng: có thể kèm cảm giác vướng, khó nuốt.
- Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng nói nếu tổn thương xuất hiện ở thanh quản.
- Loét miệng kéo dài: vết loét không lành sau nhiều tuần.
- Hạch bạch huyết sưng ở cổ (trong trường hợp nhiễm HPV gây biến chứng nặng hơn).
Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HPV ở miệng cũng xuất hiện triệu chứng. Để biết chính xác có phải dấu hiệu nhiễm HPV không, bạn cần kết hợp khám chuyên khoa tai - mũi - họng kết hợp với xét nghiệm HPV.
7. Dấu hiệu nhiễm HPV ở họng
Khi virus xâm nhập qua đường miệng trong quá trình quan hệ tình dục, bạn có thể gặp các triệu chứng sau:
- Xuất hiện u nhú hoặc mụn cóc ở vùng họng, amidan hoặc lưỡi gà: thường nhỏ, màu trắng, hồng hoặc đỏ.
- Đau rát, khó chịu ở họng: cảm giác giống viêm họng kéo dài, dễ nhầm với viêm họng thông thường.
- Nuốt vướng, khó nuốt hoặc đau khi nuốt: do tổn thương cản trở trong họng.
- Khàn tiếng, thay đổi giọng nói: nếu HPV gây tổn thương vùng thanh quản.
- Ho kéo dài không rõ nguyên nhân, đôi khi kèm cảm giác có dị vật trong cổ họng.
- Hạch cổ sưng: dấu hiệu muộn hơn, thường gặp khi có biến chứng nặng hoặc nguy cơ ung thư liên quan đến HPV.
Lưu ý: HPV ở họng có thể tiến triển âm thầm và một số chủng nguy cơ cao (như HPV-16, HPV-18) có liên quan đến ung thư hầu họng. Vì vậy, nếu có triệu chứng bất thường kéo dài trên 2 tuần, nên đi khám và thực hiện xét nghiệm HPV để biết chính xác.
Virus HPV có thể gây mụn cóc sinh dục xuất hiện ở vùng hầu họng
Bạn đang gặp một hoặc nhiều triệu chứng trên? Đừng tự chẩn đoán hay tự điều trị tại nhà. Hãy liên hệ hotline: 1900 886648 để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn miễn phí.
Tìm hiểu thêm:
- Dấu Hiệu Nhiễm HPV Ở Nam Giới: Khi Nào Nên Đi Khám Ngay?
- Xét Nghiệm HPV Cho Nữ: Từ A-Z Quy Trình Chi Phí Bao Nhiêu Tiền?
Virus HPV ở nữ gây ra bệnh gì?
Theo các chuyên gia y tế, mối nguy hiểm lớn nhất mà virus HPV mang lại chính là nguy cơ ung thư. Thống kê cho thấy, HPV là nguyên nhân của khoảng 3% số ca ung thư mới hàng năm, tương đương gần 36.000 trường hợp. Cụ thể, HPV chiếm đến 99% ca ung thư cổ tử cung, 90% ca ung thư hậu môn, 70% ung thư hầu họng, 65% ung thư âm đạo, 50% ung thư âm hộ, cùng nhiều bệnh lý ác tính khác tại đường sinh dục.
1. Ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung hình thành từ các tế bào bất thường ở phần cổ tử cung – nơi nối tử cung với âm đạo. Quá trình này thường diễn ra âm thầm, bắt đầu bằng tình trạng loạn sản (các tế bào thay đổi bất thường). Nếu không phát hiện và loại bỏ kịp thời, chúng có thể tiến triển thành tế bào ung thư và lan rộng.
Có hai dạng ung thư chính:
- Ung thư biểu mô tế bào vảy: chiếm tới 90% trường hợp, phát triển ở lớp ngoài cổ tử cung.
- Ung thư biểu mô tuyến: khởi phát từ các tuyến nằm trong ống cổ tử cung.
Hơn 99% ca ung thư cổ tử cung có liên quan đến HPV, trong đó tuýp 16 và 18 là thủ phạm chính. Mỗi năm, trên thế giới có hơn 500.000 ca mới và khoảng 250.000 ca tử vong do căn bệnh này.
2. Sùi mào gà (mụn cóc sinh dục)
Đây là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất do HPV gây ra, đặc biệt là tuýp 6 và 11 (chiếm khoảng 90%). Biểu hiện bằng những nốt mụn mềm, mọc rải rác hoặc thành cụm giống súp lơ, xuất hiện ở âm đạo, cổ tử cung, hậu môn, miệng… Bệnh gây ngứa ngáy, khó chịu và ảnh hưởng đến tâm lý cũng như sinh hoạt tình dục.
Khoảng 30% trường hợp sùi mào gà tự biến mất trong vòng vài tháng, nhưng đa số tái phát sau điều trị do virus vẫn tồn tại trong cơ thể, phụ thuộc vào sức đề kháng và hệ miễn dịch từng người.
3. Ung thư âm đạo
Ung thư âm đạo là một dạng bệnh lý ác tính hiếm gặp, chiếm chưa tới 2% các ung thư phụ khoa. Hằng năm chỉ có khoảng hơn 1.000 ca mới được chẩn đoán. Nghiên cứu cho thấy 75% ca ung thư âm đạo có liên quan đến HPV, đặc biệt là tuýp 16 và 18.
4. Ung thư âm hộ
Ung thư âm hộ chiếm khoảng 4% trong các bệnh lý ác tính phụ khoa và thường xảy ra ở phụ nữ lớn tuổi. Triệu chứng cảnh báo thường không rõ ràng, có thể là ngứa, rát, xuất hiện khối u hoặc loét, tiết dịch bất thường, nổi hạch vùng bẹn. Khoảng 70% ca ung thư âm hộ có liên quan đến HPV, với các tuýp thường gặp như 16, 18 và 33. Ngoài HPV, các yếu tố nguy cơ khác dẫn đến ung thư âm hộ gồm tuổi cao, hút thuốc lá, nhiễm HIV hoặc các bệnh lý mạn tính.
5. Ung thư hậu môn
Ung thư hậu môn là một dạng hiếm gặp, chiếm khoảng 2% ung thư đường tiêu hóa. Ước tính mỗi năm có hơn 48.000 ca mới trên toàn cầu, chủ yếu ở độ tuổi 58 - 64. HPV, đặc biệt là tuýp 16 và 18, có mặt trong trên 70% trường hợp và được xem là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất.
Bệnh thường khó phát hiện sớm vì triệu chứng dễ nhầm với trĩ hoặc mụn cóc hậu môn, gồm: ngứa rát, chảy máu, nổi u cục ở hậu môn.
6. Ảnh hưởng đến thai kỳ
HPV không trực tiếp gây vô sinh, nhưng khi đi kèm với vi khuẩn Chlamydia trachomatis, nguy cơ vô sinh có thể tăng cao. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phụ nữ nhiễm HPV trong thai kỳ dễ bị sảy thai hoặc sinh non hơn.
Trong trường hợp mụn cóc sinh dục phát triển quá lớn, chúng có thể cản trở đường sinh thường. Ngoài ra, việc điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ cổ tử cung hay xạ trị có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai sau này.
Mặc dù HPV hiếm khi gây hại trực tiếp cho thai nhi, vẫn tồn tại nguy cơ lây truyền trong quá trình sinh nở, chiếm khoảng 40% trường hợp. Một số trẻ có thể phát triển u nhú đường hô hấp (mụn cóc ở thanh quản), tuy nhiên tình trạng này rất hiếm gặp.
Virus HPV là nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung, ung thư dương vật, ung thư vòm họng, mụn cóc sinh dục,...
Biện pháp phòng ngừa HPV ở phụ nữ
Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm HPV ở nữ giới là bước quan trọng, nhưng chưa đủ để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Điều quan trọng hơn cả chính là chủ động phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm ngay từ đầu. Vậy làm thế nào để phụ nữ có thể bảo vệ bản thân trước loại virus nguy hiểm này? Hãy cùng khám phá những bí quyết phòng ngừa HPV hiệu quả và thiết thực ngay dưới đây.
1. Tiêm vắc xin HPV
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêm phòng HPV là biện pháp hiệu quả nhất giúp ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm virus. Tiêm vắc xin làm giảm đáng kể khả năng mắc các bệnh lý đường sinh dục, ung thư cổ tử cung và nhiều dạng ung thư khác do HPV gây ra. Nghiên cứu cho thấy, vắc xin HPV có thể phòng ngừa trên 90% các bệnh ung thư liên quan đến loại virus này, góp phần hạn chế rõ rệt tình trạng mụn cóc sinh dục cũng như giảm tỷ lệ ung thư cổ tử cung ở phụ nữ trẻ.
Điểm đáng chú ý là hiệu quả bảo vệ của vắc xin kéo dài trong nhiều năm. Những người được tiêm đã được theo dõi liên tục hơn 12 năm và cho thấy khả năng phòng ngừa HPV vẫn ổn định, không có dấu hiệu suy giảm theo thời gian.
Hiện nay, tại Việt Nam cũng như trên thế giới, hai loại vắc xin được sử dụng rộng rãi gồm:
- Gardasil (4 chủng): dành cho bé gái và phụ nữ từ 9 - 26 tuổi, có tác dụng phòng ngừa HPV tuýp 6, 11, 16 và 18 - những loại thường gây mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung.
- Gardasil 9 (9 chủng): được chỉ định cho cả nam và nữ từ 9 - 45 tuổi, bao gồm cả cộng đồng LGBT. Lịch tiêm cụ thể là: từ 9 - 14 tuổi tiêm 2 mũi, từ 15 - 45 tuổi tiêm đủ 3 mũi theo phác đồ 0 - 2 - 6 tháng.
Tuy nhiên, vắc xin không phù hợp với những người có tiền sử dị ứng với thành phần của thuốc hoặc từng gặp phản ứng nặng ở lần tiêm trước.
Vắc xin Gardasil và Gardasil 9 giúp phòng ngừa lây nhiễm virus HPV
2. Quan hệ tình dục an toàn
Một trong những phương pháp quan trọng để hạn chế nguy cơ lây nhiễm HPV ở phụ nữ là duy trì quan hệ tình dục an toàn. Việc sử dụng bao cao su trong suốt quá trình quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn hay đường miệng, từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc, là biện pháp đơn giản nhưng đem lại hiệu quả cao.
Trong trường hợp quan hệ bằng đường miệng, có thể sử dụng màng chắn miệng (dental dam) nhằm tránh sự tiếp xúc trực tiếp giữa miệng và cơ quan sinh dục, từ đó giảm khả năng lây truyền HPV. Sau khi quan hệ, bạn nên vệ sinh cơ thể nhẹ nhàng bằng nước ấm, súc miệng bằng nước muối loãng hoặc dung dịch súc miệng thông thường. Khi vệ sinh vùng kín, bạn cần rửa từ phía trước ra phía sau để tránh lây lan vi khuẩn, đồng thời không cần sử dụng tampon hay dung dịch xịt đặc biệt.
3. Chung thủy một bạn tình
Nghiên cứu cho thấy, quan hệ tình dục không an toàn với nhiều người trong thời gian ngắn làm tăng nguy cơ mắc HPV. Vì vậy, chỉ nên quan hệ với một bạn tình và tránh tiếp xúc tình dục với những người có nhiều mối quan hệ khác sẽ giúp giảm thiểu khả năng lây nhiễm virus này.
4. Khám phụ khoa định kỳ
Các giai đoạn tiền ung thư cổ tử cung thường không có dấu hiệu rõ rệt, do đó việc thăm khám và sàng lọc định kỳ là vô cùng cần thiết, ngay cả khi đã tiêm phòng HPV. Theo khuyến nghị, bạn nên thực hiện xét nghiệm Pap từ năm 21 tuổi và duy trì định kỳ 3 năm/lần. Ngoài ra, chiến lược toàn cầu cũng khuyến khích thực hiện xét nghiệm HPV hiệu suất cao ít nhất 2 lần trong đời, ở tuổi 35 và 45.
5. Tăng cường sức đề kháng
Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp cơ thể chống lại sự xâm nhập của HPV hiệu quả hơn. Để nâng cao sức đề kháng, bạn có thể áp dụng những thói quen sau:
- Chế độ dinh dưỡng cân bằng: Bạn nên bổ sung đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là vitamin nhóm B (B1, B12, folate) từ các thực phẩm như sữa, trứng, rau xanh, thịt gà, phô mai…
- Tập luyện thường xuyên: Các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, yoga hay chơi thể thao giúp cải thiện tuần hoàn, đào thải độc tố và tăng cường khả năng miễn dịch.
- Tránh hút thuốc lá: Nicotine làm suy giảm chức năng miễn dịch, do đó việc bỏ thuốc giúp cơ thể khỏe mạnh và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
- Kiểm soát căng thẳng: Stress kéo dài làm rối loạn hormone và ức chế hệ miễn dịch. Bạn hãy giữ tinh thần lạc quan, suy nghĩ tích cực sẽ hỗ trợ cân bằng nội tiết và tăng khả năng phòng bệnh.
Chế độ ăn uống khoa học giúp tăng cường đề kháng giảm nguy cơ lây nhiễm HPV
Kết luận
Nhận biết dấu hiệu HPV ở nữ giới sớm là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe sinh sản và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng như tổn thương cổ tử cung hay ung thư. Khi nhận thấy những triệu chứng như mụn cóc sinh dục, bất thường ở cổ tử cung hoặc khí hư khác thường, bạn cần đi khám sớm để được tư vấn. Bạn nên khám phụ khoa định kỳ và tiêm vắc xin HPV để hiệu quả phòng ngừa tốt nhất.
Trung tâm Tiêm chủng Bệnh viện Đại học Phenikaa là địa chỉ tin cậy tiêm chủng cho mọi lứa tuổi. Đến với Trung tâm, bạn sẽ được khám lâm sàng trước tiêm và tư vấn bởi đội ngũ bác sĩ chuyên gia. Vắc xin HPV chính hãng, kỹ thuật tiêm chuẩn, đảm bảo phát huy hiệu quả tốt. Bạn hãy liên hệ hotline: 1900 886648 để được chuyên gia tư vấn lịch tiêm HPV phù hợp nhất với độ tuổi nhé!
